умр

[عمر]

а

1. муддати зиндагӣ ва дар ҳаёт будан (-и инсон, ҳайвон ва ашёи дигар); ҳаёт, зиндагӣ; даври мавҷудият: умри дароз (дидани касе ё талабидан ба касе): дар умраш, дар охири умр, то охири умр, умраш кӯтоҳ будааст

2. умрҳо, муддатҳо, замони зиёде; умри ҷавонӣ овони ҷавонӣ, айёми ҷавонӣ; умри ҷовид (абад) ҳаёти дарози беинтиҳо, зиндагии ҳамешагӣ, ҳаёти абадӣ; тамоми умр ҳамаи муддати зиндагӣ, ҳамеша, доим; умр дидан дар ҳаёт будан, зиндагӣ кардан, умр ба сар бурдан; умри дароз дидан дер зистан, дарозумр будан; умр ба сар бурдан; умри касе гузаштан дар ҷое ё бо коре а) тамоми муддати зиндагии касе дар ҷое ба охир расидан, тамоми умри касе алоқаманд будан бо ҷое: умри мо дар саҳро гузашт; б) сарфи коре шудани ҳаёти касе; умр ба охир расидан маҷ. тамом шудани умри касе; пиру нотавон шудан; умри дубора киноя аз пас аз бемории вазнин дубора сиҳат ёфтан; наҷот ёфтан аз ягон гирифтории вазнин ё шикасту мушкили саъб; савдои умр киноя аз хонадор шудан, интихоби зан ё шавҳар; як умр а) тамоми умр; б) киноя аз асло, ҳаргиз; бо касе умр гузаронидан бо касе ҳамроҳ зистан; бо касе ҳамхона шуда ҳаёт ба сар бурдан; умр ба сар бурдан зистан, зиндагӣ кардан; риштаи умри касеро буридан (баркандан) куштан, қатл кардан; умр боқӣ бошад… агар зинда бошем; умр вафо кунад… агар зинда монем…, агар дар ҳаёт бошем… умрашро диҳад // умрашро монад умри зиёд бинад умраш дароз шавад; (таъбири хоҳиш ва таҳсин); умрашро ба шумо дод мурд, вафот кард